Cryptografie met behulp van handcijfers

In een wereld waarin we nooit volledig kunnen uitsluiten dat informatie in verkeerde handen terechtkomt, blijft er slechts één effectieve optie over: het versleutelen van informatie. Maar wat houdt versleuteling eigenlijk in? Wanneer we het hebben over versleuteling, verwijzen we naar het proces waarbij leesbare tekst (klare tekst) wordt omgezet in onleesbare tekst (cijfertekst) met behulp van een speciale sleutel.

Handcijfers – Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Handcijfer)

In de cryptografie zijn handcijfers, ook pen-en-papiercodes genoemd, vormen van encryptie om met behulp van een geheime sleutel een tekst met de hand in een onleesbare code om te zetten. De tekst kan alleen snel door de persoon worden ontsleuteld die dezelfde methode gebruikt en in het bezit is van dezelfde geheime sleutel. Er zijn verscheidene technieken ontwikkeld, waarvan enkele zeer betrouwbaar bleken. De sleutel bestaat in het algemeen uit een sleutelwoord.

Hoewel de ontwikkeling van cryptografische machines en computers veel van het handwerk overbodig maakte, bleef er altijd een rol weggelegd voor de handcijfers. Veldcijfers, zo noemen militairen de handcijfers, zoals de dubbele transpositie werden nog zeer veel tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt. Het grote voordeel van veldcijfers is de eenvoudige toepassing zonder speciale toestellen. Daarom blijven deze veldcijfers tot op vandaag nog steeds een interessant alternatief om een boodschap op eenvoudige wijze toch veilig over te brengen. In dit artikel worden de bekendste klassieke handcijfers beschreven.

Decryptie, ook wel ontsleuteling genoemd, is het proces waarbij cijfertekst met behulp van een speciale sleutel wordt omgezet in leesbare tekst, oftewel klare tekst.

Codeboek

In zowel encryptie als decryptie staat de sleutel centraal. Een sleutel kan verschillende vormen aannemen, variërend van een complexe wiskundige formule tot een set codewoorden in een codeboek. Laten we, om het proces van versleuteling aan de hand van de eerder genoemde codewoorden te illustreren, eens kijken hoe dat eruitziet:

Dit vertegenwoordigt de meest elementaire vorm van encryptie. Echter, deze benadering roept tal van uitdagingen en vraagstukken op:

• Hoe kun je er zeker van zijn dat beide betrokkenen over hetzelfde codeboek beschikken?
• Wanneer bevat een codeboek voldoende codes om voldoende woorden te coderen voor je boodschap?
• Hoe vaak kun je dezelfde codewoorden hergebruiken voordat anderen de betekenis ervan doorhebben?